Ketrin En Porter na Brodu budala

Ketrin En Porter (Katherine Anne Porter, 15. maj 1890 – 18. septembar 1980) rođena je u teksaškom gradu Indijen Krik kao Kali Rasel Porter (Callie Russell Porter). Majka joj je umrla kada je imala dvije godine, a njen otac, temperamentan i nesnalažljiv čovjek, je odveo svoje četvoro djece da žive sa njegovom majkom, Catherine Anne Porter. Njena odlučna baka, čije će ime ona kasnije usvojiti, joj je bila nepokolebljiva podrška u djetinjstvu i naučila je da žene mogu biti isto toliko jake kao muškarci, ili i jače od njih. Školovala se po ženskim manastirskim školama, bježala od kuće i škole, bavila se pjevanjem i glumom, radila kao novinar u Čikagu, učestvovala u Meksičkoj revoluciji, za sobom imala četiri braka i veoma često mijenjala mjesto boravka. Iako je kasnije predavala na koledžima i univerzitetima, Porter nije imala formalno visoko obrazovanje, ali je stekla obimno znanje kroz cjeloživotno ekstenzivno čitanje. Dobitnica je Pulicerove nagrade za književnost, Nacionalne nagrade za književnost, Zlatne medalje za fikciju koju dodjeljuje Američka akademija za umjetnost i književnost, a 2006. godine je izašla poštanska markica sa njenim likom. Od ranog djetinjstva je počela da piše kratke priče koje su bile njena strast i po kojima je najpoznatija. Pored kratkih priča, pisala je pjesme, članke, prikaze, eseje i roman. Imala je puno teškoća na putu do književnog uspjeha. Poznata je po svojoj besprekornoj prozi i prodornom psihološkom uvidu. Njena djela se bave mračnim temama, kao što su pravda, izdaja i nepomirljiva priroda ljudskog roda.

Jedini roman „Brod budala”, koji joj je donio finansijsku sigurnost i ugled, objavila je 1962. godine. Ovaj roman, koji priča priču o grupi različitih osoba koje plove iz Meksika u Njemačku, predstavlja satiru koja prati uspon nacizma i metaforički posmatra napredak svijeta na svom „putu ka vječnosti”. Ideju za roman spisateljica je dobila dok je putovala od Meksika do Evrope 1931. god. Neki od putnika koje je srela na brodu su postali modeli za ličnosti u „Brodu budala”. Počela je da piše roman 1941. godine i trebalo joj je dvadesetak godina da ga završi. Naslov romana je uzela iz moralne alegorije Sebastijana Branta koja je objavljena u petnaestom vijeku. Širok spektar karaktera uključuje putnike prve klase: Njemce, Švajcarce, Špance, Kubance, Meksikance, Šveđane i Amerikance. U trećoj klasi su španski radnici koji su deportovani sa polja šećerne trske iz Kube. Ono što vezuje putnike na brodu, pored zajedničke sudbine, jeste upravo ljudska glupost u svim svojim vidovima. Privremena izolovanost putnika od svojih normalnih, običnih života je omogućila Porter da prikaže veliki broj svojih likova do najsitnijih detalja. Sve ličnosti idu u Evropu sa nekom nadom: lak odlazak u penziju, finansijski uspjeh, povratak mladosti, itd. Roman karakteriše pesimistički pogled na ljudsko stanje, a Njemci su posebno prikazani u negativnom svijetlu. Uglavnom su antisemitistički nastrojeni i preziru sve rase osim svoje, sa arogantnom sviješću o sopstvenoj superiornosti. Prema kritičarima, Porter je sa velikom preciznošću oslikala njemački mentalitet uoči uspona nacizma. Međutim, i ostali likovi su, uz nekoliko izuzetaka, predstavljeni u negativnom svijetlu. Jedan Jevrejin mrzi sve neznabošce, Španci, članovi plesne trupe, su prikazani kao nemoralni lopovi, makroi i prostitutke. U romanu je malo istinske ljubavi, a komedija i satira su prisutne. Sama autorka je rekla da je njen roman konstantna borba između dobra i zla, da su ljudska bića sposobna da počine zlo i da niko nije u potpunosti dobar. Kroz svoje likove Porter priča o ljudskim manama, nacionalizmu, netrpeljivosti, kukavičluku i ravnodušnosti.